Is een dynamisch energiecontract interessant met zonnepanelen?

Wat is een dynamisch energiecontract?

Laten beginnen bij het begin. Want wat is een dynamisch energiecontract eigenlijk? Bij een dynamisch energiecontract zijn de prijzen voor elektriciteit en gas flexibel. Volgens de methodiek van de merit order¹ worden de prijzen voor elektriciteit ieder uur opnieuw vastgesteld. Op momenten dat relatief veel duurzame energie op het energienet terechtkomt, dan daalt de actuele prijs van elektriciteit. Andersom geldt dat de prijs voor elektriciteit stijgt naarmate er minder (duurzame) energie beschikbaar is op het net.

Met het oog op de salderingsregeling – waarbij de energie die je opwekt direct wordt verrekend met wat je verbruikt – zou je daarom kunnen stellen dat een dynamisch energiecontract niet erg interessant is. Je gaat namelijk salderen met uur-tot-uur dynamische tarieven, die in de praktijk minder hoog kunnen uitvallen, of zelfs negatief. We leggen je hieronder uit hoe dat werkt.

¹ De merit order houdt in dat de beschikbare energiebronnen in volgorde van kosten worden ingezet, waarbij de goedkoopste energiebronnen als eerste worden gebruikt. Hierdoor kan het voorkomen dat de prijs van elektriciteit daalt wanneer er relatief veel duurzame energie beschikbaar is op het energienet.

Voorbeeld salderingsregeling

Vast energiecontract
Wie momenteel een vast contract afsluit bij de energiemaatschappij, betaalt voor stroom gemiddeld tussen de € 0,22 en € 0,32 per kWh. De salderingsregeling geldt nog altijd voor 100%. Je neemt dus stroom af van het energienet én saldeert voor exact hetzelfde tarief. Aan het einde van het jaar wordt je verbruikte en teruggeleverde stroom met elkaar verrekend. Je hoeft vervolgens enkel nog te betalen wanneer je na het salderen nog extra stroom hebt afgenomen van het energienet.

Stel dat je afname na salderen nog 300 kWh is, dan moet je met een vast contract aan het einde van het jaar dus (300 x 0,25) = € 75 betalen voor de extra afgenomen energie.

Dynamisch energiecontract
Met een dynamisch energiecontract en zonnepanelen gaan huishoudens niet pas aan het einde van het jaar salderen, maar op ieder moment dat er kan worden teruggeleverd aan het energienet. Dit is in de praktijk altijd op momenten dat men veel opwekt en weinig gebruikt; voornamelijk overdag tussen 11:00 uur en 15:00 uur. Dit is dankzij de dynamische tarieven ook de periode dat de stroomprijzen lager liggen, omdat er extra veel stroom wordt teruggeleverd aan het energienet en het aanbod (duurzame) energie dus hoger is.

Stel dat je tussen 11:00 uur en 15:00 uur in totaal 20 kWh aan stroom kan terugleveren aan het energienet. Waar je binnen een vast contract mocht salderen voor gemiddeld € 0,25 per kWh, daar doe je dit op basis van dynamische tarieven slechts voor (bijvoorbeeld) € 0,10 per kWh.

Negatieve stroomprijs
En dan is er ook nog zoiets als de negatieve stroomprijs. Naarmate het stroomnet verder volstroomt met groene zonnestroom, dan kunnen de dynamische energietarieven zelfs negatief worden. Wat betekent dat? Bij een negatieve stroomprijs ontvang je geld voor het afnemen van stroom – bijvoorbeeld € 0,08 per kWh – omdat het energienet vol zit. Meer energie afnemen wordt dan gestimuleerd om ervoor te zorgen dat het energienet niet overbelast raakt.

Salderingsregeling maakt dynamisch energiecontract minder voordelig

Dynamische energiecontracten zijn op dit moment minder geschikt in combinatie met zonnepanelen omdat deze contracten gebaseerd zijn op de dynamische tarieven, die per uur veranderen afhankelijk van de energievraag- en aanbod. Als je zonnepanelen hebt en je produceert meer energie dan je op dat moment verbruikt, dan lever je de overtollige energie terug aan het net.

Bij een dynamisch energiecontract wordt de prijs die je krijgt voor de teruggeleverde energie bepaald door het moment waarop je teruglevert. Als je teruglevert op momenten dat de energieprijs laag is, krijg je daarvoor ook een lage vergoeding. Dit kan nadelig zijn als je gebruik maakt van de salderingsregeling, waarbij de energieleverancier de teruggeleverde energie verrekent met de energie die je afneemt van het net.

Dankzij de salderingsregeling betaal je namelijk alleen voor het netto-energieverbruik. Als je dus minder geld terugkrijgt voor de teruggeleverde energie dan wat je betaalt voor de energie die je afneemt van het net, kan dit leiden tot een lagere vergoeding voor de teruggeleverde energie en dus onder de streep een hogere energierekening. Dit kan ook gelden voor de terugleververgoeding. Daarom is het belangrijk om goed na te denken over de keuze van je energiecontract en of dit past bij je energiebehoefte en de manier waarop je energie opwekt.

Scenario's terugleververgoeding

Het wordt nog iets complexer. De terugleververgoeding is in de praktijk aanzienlijk lager dan de geldende stroomprijs van dit moment, en mag bovendien door de energiemaatschappij zelf worden vastgesteld. Dit betekent dat je jezelf als eigenaar van zonnepanelen constant in een veranderlijk speelveld begeeft. Ter vergelijking geven we de huidige stroomprijzen en verschillen in de terugleververgoedingen op de markt:

Huidige stroomprijs vast/variabel contract: € 0,25 per kWh (1 februari 2024)
Huidige terugleververgoeding: € 0,050 tot € 0,21 per kWh (1 februari 2024)

Dit betekent dat – ondanks dat dynamische tarieven voor stroom vaak lager liggen ten tijde van het terugleveren – de terugleververgoeding binnen een dynamisch energiecontract tóch nog hoger kan liggen dan bij een vast of variabel energiecontract. Dit is een aannemelijk scenario wanneer de energieprijzen plotseling weer zouden stijgen, terwijl je zojuist een vast (of zelfs variabel) contract hebt afgesloten.

Dit lichten we toe aan de hand van een mogelijk, doch reëel scenario:

Vast energiecontract per 1-2-2024:
Stroomprijs € 0,25 per kWh.
Terugleververgoeding (bijv.) € 0,08

Dynamisch energiecontract per 1-2-2024:
Stroomprijs gemiddeld € 0,15 per kWh.
Terugleververgoeding fluctueert.

Stroomprijs stijgt per 1-10-2024 (voorbeeld):
€ 0,40 per kWh.

Gevolg: de terugleververgoeding bij een vast energiecontract blijft gelijk, terwijl de terugleververgoeding bij een dynamisch energiecontract in potentie flink kan groeien naarmate de prijzen voor energie gedurende het jaar stijgen.

Van de omgekeerde realiteit kan natuurlijk ook sprake zijn. Dit betreft een situatie waarin men een langlopend vast contract heeft afgesloten bij de energiemaatschappij tegen een vaste stroomprijs van € 0,25 per kWh, terwijl de prijs 3 maanden later is gedaald naar € 0,20 per kWh. Heb je zonnepanelen en een overschot aan teruggeleverde zonnestroom na salderen? Dan zal de terugleververgoeding bij een vast energiecontract volgens onze prognose hoger liggen dan bij een dynamisch energiecontract.

Dynamisch energiecontract zonder extra kosten bij zonnepanelen

Vooralsnog ben je als eigenaar van zonnepanelen nog gunstig af met een dynamisch energiecontract wanneer we kijken naar eventuele extra kosten vanuit energieleveranciers. Dat zit als volgt: ben je bezitter van zonnepanelen én heb je een dynamisch energiecontract, dan ben je in feite al structureel bezig met het ‘slim verbruiken’ van energie. Je verbruik ligt hoger als je zonnepanelen meer energie opwekken, waardoor je op die piekmomenten minder stroom teruglevert aan het energienet. Daarmee ben je niet de ‘veroorzaker’ van een overbelast netwerk, omdat je juist op de drukke momenten minder energie teruglevert aan het net. Je bent dus in feite de oplossing.

Binnen een dynamisch energiecontract hoef je je vooralsnog dus geen zorgen te maken over eventuele extra kosten vanuit de energieleverancier.

Dynamisch energiecontract met zonnepanelen

Is het voor huishoudens die nu zonnepanelen hebben interessant om te kiezen voor een dynamisch energiecontract? Een duidelijk antwoord op die vraag is niet te geven, omdat deze van zoveel factoren afhankelijk is. In april 2023 is de situatie nog niet ideaal voor een combinatie van beide, maar dat kan in oktober 2023 zomaar weer veranderen.

Tevens zal naarmate de infrastructuur en mogelijkheden voor Smart Home oplossingen groeien, de combinatie van een dynamisch energiecontract en zonnepanelen juist wél interessant en lucratief worden. Zeker als de salderingsregeling op termijn komt te vervallen zal dit van toepassing zijn. Die nieuwe situatie maakt dynamische tarieven voor energie en slim energieverbruik financieel voordelig. Een nieuwe situatie met unieke mogelijkheden.